Vruchtbaarheidsteken

Plaats: Emmeloord

Locatie: Deel, nabij de Poldertoren

Kunstenaar: Huub Kortekaas

Materiaal: beton / granito

Jaar: 1961

Beschrijving:

In 1963 werd het kunstwerk 'Vruchtbaarheidsteken' door de gemeente Noordoostpolder op de Deel, naast het Coöperatieve Landbouwhuis geplaatst. Het beeld was het eerste uit een serie archetypen van groei en vruchtbaarheid die de kunstenaar Huub Kortekaas gemaakt heeft. 'Vruchtbaarheidsteken' ziet in 1961 het levenslicht. In de jaren daarna volgden 'de Dijkmoeder' (1962), 'de Vruchtbaarheidskring' (1963), de 'Gaya (1964) en de Phallus' (1964), autonome kunstwerken in hun meest elementaire vorm. Kunstwerken die onverbrekelijk verbonden zijn met hoe Kortekaas de natuur in die periode beleefde.

In 1962 werd op 1 juli de gemeente Noordoostpolder ingesteld en was het 20 jaar geleden dat de Noordoostpolder op 9 september droog viel. Ter gelegenheid hiervan werden in Emmeloord enkele tentoonstellingen georganiseerd. Werk van J.M. Mastenbroek werd in het Domeinkantoor geëxposeerd. Huub Kortekaas werd uitgenodigd aan en groepstentoonstelling deel te nemen. Kunstwerken van o.a. Kortekaas, Jan Koenen en Jules de Roeper werden geëxposeerd op de gazons aan De Deel. Na de expositie kocht de gemeente Noordoostpolder het kunstwerk 'Vruchtbaarheidsteken' aan. Het is een vrijstaand kunstwerk met een gegoten betonnen kern en een granito buitenlaag. Het is een abstract kunstwerk met een organische vorm. Omdat het beeld niet hol is spreken we van een massief beeld.

Zo'n 45 jaar stond het kunstwerk op De Deel in de groenzone voor de kantoorgebouwen. In augustus 2009 moest 'Vruchtbaarheidsteken' wijken omdat het Coöperatieve Landbouwhuis gesloopt werd. Met het Landbouwhuis verdwenen ook de monumentale sgrafitto's uit 1956 van de hand van kunstenaar Dick Zwier. Omdat 'Vruchtbaarheidsteken' in zeer slechte staat verkeerde en niet meer te repareren was werd het kunstwerk niet meer herplaatst. 

Kunstenaar

Gerardus Leonardus Hubertus (Huub) Kortekaas werd op 17 juli 1935 in 's Gravezande in het Westland geboren. Hij groeide op in een katholiek gezin met negen kinderen. Creativiteit hebben de kinderen Kortekaas van hun ouders meegekregen. Alle negen hebben iets met kunst te maken, 6 kinderen als hobby en 3 verdienen er hun brood mee. Huub was eerst onderwijzer op een basisschool. Op 25-jarige leeftijd  leest hij het boek Lof der Zotheid van Erasmus en was daarvan zo onder de indruk dat hij vond dat iedereen Erasmus moest leren kennen. Spontaan besloot hij een kunstwerk van hem te maken en gaat in Winssen in "De Oude Toren" wonen. De kunstwerken die Kortekaas in "De Oude Toren" maakten, zijn onverbrekelijk verbonden met zijn beleving van de natuur in die periode. "De Oude Toren" ligt aan de voet van de dijk. Achter de dijk liggen de uiterwaarden van de rivier de Waal. Op de dijk en in de uiterwaarden plaatste hij zijn beelden.

Na zijn, zoals de kunstenaar het zelf noemt, "wedergeboorte in de Toren", kerstnacht 1964, zegt hij zijn baan als onderwijzer op. Hij wil zich voortaan uitsluitend bezighouden met het maken van kunst. In 1965 verlaat Huub Kortekaas Winssen en ontmoet Adelheid van Swelm met wie hij in 1969 trouwt. Adelheid is in 1947 in Nijmegen geboren en studeerde tuinarchitectuur. Vanaf hun ontmoeting in 1965 werken zij als autodidact kunstenaars intensief creatief samen. In 1970 ontstond hun eerste gezamenlijke kunstproject 'De Engelenkring', een kring van grote polyester plastieken. Vanaf 1974 staat hun hele oeuvre in het teken van de plant. De plant wordt het symbool van het verlangen van de mens om zich te ontplooien en te worden tot wie hij of zij in diepste wezen is, de mens als unieke universele 'zaailing' (kiemplant) van Moeder Aarde, de mens als unieke scheppende uitdaging van één samenhangend organisme. De ervaring dat spiritualiteit de werkelijke motor is van alle leven, de gouden draad die alles en allen verbindt.

Na een verblijf in Ewijk en Afferden (Gelderland) keerden Huub en Adelheid na 13 jaar in 1978 weer terug in Winssum. Tot 1999 was Huub het gezicht naar buiten, maar vanaf dat jaar profileren zij zich zichtbaar als kunstenaarsduo. Naast het kunstenaarsschap blijft Adelheid haar passie architectuur en tuin-architectuur ook beoefenen. 

In Beuningen zijn verschillende kunstwerken van Kortekaas te vinden: 'Bank' (1967), 'Moederschoot' (1970), 'Watertempel' (1996) en 'Dijktempel' (2001) In de provincie Flevoland staat in Zeewolde het kunstwerk 'Obelisk' (2004). In Emmeloord stond 'Vruchtbaarheidsteken' (1961).