Wandreliëf De Goede Aanloop

Plaats: Tollebeek

Locatie: Sint Hubertusplaats

Kunstenaar: Henk Huig

Materiaal: gekleurd cement

Jaar: 1957-1958

Beschrijving:

De Amsterdamse architect Jacob Dunnebier (1904 – 1988) ontwierp in 1957 voor brouwerij d'Oranjeboom in Rotterdam de café-restaurants in Tollebeek, Creil, Espel en Nagele (gesloopt in 2014). Het café-restaurant in Tollebeek opende op 12 juli 1958 de deuren en werd op 25 juli officieel geopend. Het is een traditionalistisch vormgegeven gebouw met tweelaagse woning en een naastgelegen gemeenschapszaal. Voor het bouwen van het zaaltje werd door het Openbaar Lichaam De Noordoostelijke Polder een subsidie verstrekt, ter stimulering van het gemeenschapsleven in het dorp. Omdat de overheid een subsidie verstrekt had mocht in het kader van de percentageregeling beeldende kunst 1 tot 1,5% van de bouwkosten van de gemeenschapszaal besteed worden aan kunst.

Op de buitenmuur van het oude gedeelte van het café, die in wildverband gemetseld is, bevindt zich een verzonken reliëf in de sgraffito techniek. Het maken van sgraffito was redelijk goedkoop door de materialen kalk, zand en cement. Ook had het een korte productietijd. Voor het wandreliëf zijn drie gekleurde lagen mortel op de muur aangebracht. De onderste laag was donker grijs gekleurd en moest eerst uitharden voordat de licht grijze- en zandkleurige deklaag werd aangebracht. De voorstelling werd in de nog natte mortel gemaakt. Je ziet hier goed dat de tekening, dieper en minder diep, in de verschillende lagen gekrabd is. In de jaren vijftig en zestig van de twintigste eeuw waren fabrieksmatige sgraffitimortels in de handel. Deze mortels hadden een homogene structuur en menging en waren leverbaar in tien kleuren. De kleur werd verkregen door gemalen natuursteen toe te voegen. Sommige kunstenaars stelden hun eigen mortels samen uit kalk, vulstoffen, cement en kleurstoffen naar eigen inzicht. De sgraffito is uitgevoerd door Jacobus Schmidt die stukadoor was bij de firma J.N. Ooms in Amsterdam. Schmidt voerde in eerste instantie o.a. vaak ontwerpen van Nicolaas Wijnberg uit, maar maakte later zelfstandig grote projecten. (Met dank aan Henk Schmidt voor het verstrekken van informatie). Aanvankelijk werd met enige terughoudendheid aangenomen dat de sgrafitto op de buitenmuur van het café-restaurant eveneens een ontwerp van Nicolaas Wijnberg was. Maar een artikel in De Noordoostpolder van 16 mei 1958 bracht daar verandering in. Het kunstwerk is, evenals de sgraffito's in Creil en Espel, van de hand van de Amsterdamse kunstenaar Henk Huig.

Het café-restaurant aan de Hubertusplaats is 'De Goede Aanloop' gedoopt, met andere woorden de plaats waar de jager 'aanloop' van wild kan verwachten. In het Driemaandelijksch bericht betreffende de Zuiderzeewerken 1957 (1e en 2e kwartaal) staat dat de brouwerij d'Oranjeboom zich op voorstel van de landdrost bereid had verklaard aan het café-restaurant in Tollebeek de naam 'de Goede Aanloop' te geven. Op het reliëf zijn een edelhert en konijn bij een drinkplaats afgebeeld, een letterlijke verbeelding van de naam van het café-restaurant.

In het hiervoor genoemde driemaandelijkse verslag over 1957 staat: "Aan de straten van het nieuwe (en laatste) dorp, Tollebeek, werden de volgende namen, ontleend aan het jachtbedrijf, toegekend: Vossenburcht, Wissel, St. Hubertusplaats, Nimrodstraat, Patrijzenstraat, Fazantendrift en Dianalaan". De Sint Hubertusplaats is genoemd naar Hubertus, een edelman die leefde in de Ardennen. Hubertus ging in 683 op Goede Vrijdag, de sterfdag van Christus, op jacht. Hij zag een groot hert en joeg er met zijn honden achteraan. Toen hij het hert wilde neerschieten verscheen er een stralend kruis tussen het gewei en een stem zei: “Hubertus waarom verlies je je tijd in dergelijke bezigheden. Als je je niet bekeert zul jij ter helle varen”. Hubertus bekeerde zich en werd in 700 bisschop van Maastricht en in 722 de eerste bisschop van Luik. Sint Hubertus staat nu bekend als patroonheilige van de jacht. 

Kunstenaar

Hendricus (Henk) Huig werd op 30 juni 1934 in Amsterdam geboren. Hij volgde zijn opleiding aan het Instituut voor Kunstnijverheidsonderwijs in Amsterdam waar hij les had van graficus en illustrator Ap Sok, tekenaar, grafisch ontwerper en illustrator Lex Metz en schilder en beeldhouwer Johan van Zweden. Huig studeerde in 1955 af en vertrok voor korte tijd naar Skandinavië. Henk Huig is graficus, tekenaar en schilder. Hij heeft een ontwikkeling doorgemaakt die hem van de grafiek afbracht. Via collages kwam de kunstenaar tot het maken van gouaches, waarmee hij in 1960 begon.

In 1967 ontving Huig de Amsterdamse Havenprijs voor een uit stripachtige onderdelen samengesteld doek waarop vele kanten van haven en water ironisch bekommentarieerd werden. Hoewel Henk Huig in het begin vaak natuurgetrouwe weergaves maakte, werd zijn stijl met de jaren losser. Zijn geliefde onderwerp is met name de grote weidse ruimte aan de stadrand en de verlatenheden van emplacementen en brokkelige stadsgedeelten. De verlatenheid en eenzaamheid wordt versterkt door het feit dat Huig nooit mensen op de schilderijen afbeeldt. Hij vindt mensen te beweeglijk en te onrustig, terwijl hij juist iets anders wil bereiken met zijn kunstwerken. Huig speelt graag met de hoogte en diepte. Aangezien Nederland zo plat is, moet hij de diepte zelf vaak bewerkstelligen door de exacte weergave te veranderen en bijvoorbeeld bepaalde gebouwen naar voren te halen en andere juist hoger of lager te schilderen. Wat daarnaast opvalt is dat hij extra’s toevoegt aan het kunstwerk. Hij schildert kerktorens op plekken waar helemaal geen kerk zichtbaar is, of hij schildert een verdieping extra op een gebouw. Ook tekent hij vaak bouwwerken in de compositie die honderd meter naar links of rechts staan van zijn standplaats en dus eigenlijk niet daar thuis horen. Zelf zegt hij hierover: "Ik teken dan een bepaalde plek en de gebouwen of lege ruimten die me niet aanstaan vul ik op met een gebouw dat me wel aanstaat". Overigens staan zijn schilderijen hierdoor in schril contrast met de etsen en tekeningen die volledig historisch-topografisch correct zijn. Bron: hart.amsterdam

Henk Huig was van 1974 tot 1988 als docent klassiek schilderen, tekenen en grafiek verbonden aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam en begeleidde studenten van de Amsterdamse schildersgroep 'Veronese'.