Lam Gods

Plaats: Marknesse

Locatie: Sluis

Kunstenaar: F. B. Jantzen / K. Eijgelaar

Materiaal: zandsteen

Jaar: 1955

Beschrijving:

De Verlosserkerk is in 1955 gebouwd naar ontwerp van architect Ferdinand Jantzen. Het is een traditionalistische zaalkerk met aangebouwd vergaderlokaal en op de hoek een half-ingebouwde toren met balustrade en opengewerkte achtzijdige lantaarn.

Frantzen heeft zijn persoonlijke stempel op het kerkgebouw weten te drukken. Hij ontwierp ook het meubilair, het orgelfront en twee ornamenten. Zo bevindt zich in de oostgevel, rechts naast de toren, een reliëf van het Lam Gods (Agnus Dei), dat voor een kruisvormig beeldvlak uitsteekt. Het reliëf is naar het ontwerp van de architect vervaardigd door de steenhouwer K. Eijgelaar uit Kampen. Eijgelaar, die grafstenen maakte, waagde zich voor het eerst aan het houwen van een beeld. Het reliëf werd eind april 1955 in de gevel aangebracht. Het beeldhouwwerk verbeeldt één van de belangrijkste christelijke gedachten, namelijk die van het Lam Gods dat de zonden der wereld wegneemt. Het lam is in de bijbel het toonbeeld van weerloosheid en kwetsbaarheid. Het kunstwerk verwijst naar het lijden en sterven van Jezus Christus, die als een weerloos lam geofferd werd. Onder het reliëf staat op een banderol de tekst 'Zie het Lam Gods'. Deze woorden zei Johannes de Doper over Jezus; "Zie het Lam Gods, Dat de zonde der wereld wegneemt!" (Johannes 1:29). In het oude testament werd een lam de woestijn in gejaagd en kreeg het (figuurlijk) de zonden mee van het hele volk. Het lam stierf dus plaatsvervangend voor het zondige volk. Zo ziet de christelijke traditie de dood van Jezus ook. Jezus, die als Verlosser in de wereld kwam, nam door zijn dood aan het kruis en zijn opstanding uit de dood, de schuld voor de zonden van de mensen op zich.

Het triomferende paaslam met vaandel is een symbool van de Opstanding. Op het reliëf is een naar links gewend Lam Gods afgebeeld met in de rechter voorpoot een diagonaal naar rechts gerichte kruisbanier. Het Lam opent eens het Boek des Levens en troont boven de wereld. Vandaar dat het lam in het relief bovenop een boog, de wereldbol, is weergegeven. De lange golvende vlag met Grieks kruis is het christelijke symbool van de overwinning op de dood, de banier van de Opstanding. Aan weerszijde van het lam zijn Alfa (Α) en Omega (Ω) zichtbaar. Dit zijn de eerste en laatste letter van het klassieke Griekse alfabet dat uit 24 letters bestaat. De aanduiding Alfa en Omega komt alleen in het boek Openbaring voor; "Ik ben de Alfa en de Omega, het Begin en het Einde". Met dit 'Begin en Einde' wordt de eeuwigheid van God aangeduid.

Het reliëf is door steenhouwer Eijgelaar met hamer en beitel uit zandsteen gehouwen. Natuursteenreliëfs worden sinds de oudheid gebruikt. In de wederopbouwperiode beleefde deze techniek zijn laatste bloeiperiode. Sinds 1951 is in Nederland het zandsteenbesluit van kracht, die de verwerking van zandsteen verbiedt vanwege de grote hoeveelheid kwartsstof die bij het hakken vrijkomt.

Rechts onder het reliëf van het Lam Gods bevindt zich een jaartalsteen, een steen waarop een jaartal is aangebracht, in dit geval het bouwjaar. Het jaartal 1955 wordt voorafgegaan door AD, de Latijnse afkorting voor Anno Domini, wat 'in het jaar van onze Heer' betekent, of vollediger gezegd anno domini nostri Jesu Christi, 'het jaar van onze Heer Jezus Christus'. De afkorting AD wordt alleen gebruikt voor jaartallen ná Christus. Tussen de Ao en de DI is een Grieks kruis afgebeeld, een kruis met vier gelijke armen. Het Grieks kruis staat voor de Griekse letter Χ (chi), de eerste letter van het Griekse woord Christus (ΧΡΙΣΤΟΣ). Het kruis verwijst naar Pasen: het lijden, het sterven en de opstanding van Jezus. De jaartalsteen is vervaardigd en bij de opening van het kerkgebouw aangeboden door steenhouwerij Eijgelaar uit Kampen. 

Kunstenaar

Ferdinand Bernardus Jantzen werd op 29 juni 1895 in Amsterdam geboren. Hij volgde de in zijn tijd gebruikelijke combinatie van een opleiding met praktijkwerk op architectenbureaus. Na een vooropleiding op de ambachtsschool Concordia Internos in Amsterdam volgde hij avondonderwijs aan de Teekenschool voor Kunstambachten en de Hendrick de Keyserschool. Als opzichter en tekenaar op de architectenbureaus van Posthumus-Meyes en Ed. Cuypers begon F.B. Jantzen zijn loopbaan. Op de bureaus van H.A.J. en Jan Baanders en A.D.N. van Gendt was hij werkzaam als adjunct-architect. In 1922, twee jaar nadat hij afstudeerde aan de Academie voor Bouwkunst in Amsterdam, besloot hij als zelfstandig architect aan de slag te gaan.