Ir. M. Klasema-boom

Plaats: Lelystad

Locatie: Houtribweg

Maker:

materiaal: schietwilg - Salix Alba

Jaar: 1950

Beschrijving:

De oudste boom van Lelystad en Oostelijk Flevoland staat langs de Houtribweg in Lelystad-Haven. Het verhaal gaat dat een uitvoerder op het voormalig werkeiland Perceel P in 1950 voor de bouw van een houten barak een piketpaaltje van wilgenhout in de grond heeft gestoken. Het paaltje botte uit, wortelde zich in het nieuwe land en groeide uit tot een monumentale boom. De schietwilg is vernoemd naar ingenieur Marten Klasema die in 1938 in dienst trad bij de Dienst der Zuiderzeewerken (ZZW) en een belangrijk aandeel heeft gehad in het tot stand komen van de dijken van de Noordoostpolder. In die tijd woonde hij op één van de woonarken in de werkhaven op Urk en was tijdens de Tweede Wereldoorlog actief in het verzet in de polder. Klasema was een sportief figuur die in 1936 voor Nederland had deelgenomen aan de Olympische Spelen in Berlijn als hardloper op de viermaal honderd meter. Hij was tevens een goed schaatser en heeft 4 maal deelgenomen aan de Elfstedentocht. Eind oktober 1945 verliet ir. M. Klasema ZZW en werd benoemd tot directeur van gemeentewerken en gemeentereiniging in Kampen. In 1949 trad hij weer in dienst en kreeg de leiding van de dijkbouw en de waterbouwkundige inrichting van de polder Oostelijk Flevoland en woonde op werkeiland Perceel P.  Na de stormramp van 1953 werd hij ook ingezet bij het dijikherstel op Schouwen Duiveland. In 1961 werd Klasema hoofdingenieur-directeur en tevens waarnemend hoofd van de Dienst der Zuiderzeewerken. Op 1 november 1967 volgde hij ir. F.L. van der Bom op als hoofd van ZZW. Ir. Marten Klasema overleed op 1 november 1974 na een langdurige ziekte op 62-jarige leeftijd te Leersum. Direct na zijn overlijden werd de wilg op Perceel P naar hem vernoemd. Pas in 1986 formaliseerde de gemeente Lelystad op verzoek van Rijkswaterstaat de vernoeming. 

De botanische naam voor schietwilg is Salix Alba. Salix is een van oorsprong Keltisch woord, Sal betekent nabij en lis is water. Alba komt van het Latijnse woord Albus wat wit betekent en een verwijzing is naar de witte haartjes op het blad. De schietwilg is erg gevoelig voor de watermerkziekte, een plantenziekte die veroorzaakt wordt door een bacterie. Bij een aantasting door watermerkziekte verwelken eerst de bladeren doordat bacteriën de houtvaten verstoppen. Vervolgens sterven de takken af. Sinds 2011 leed de ir. M. Klasema-boom aan de watermerkziekte. Vanwege het historische karakter werd er alles aan gedaan om het ziekteproces te remmen. De historische boom was echter niet meer te redden. Op 5 januari 2022 is de ir. M. Klasema-boom geveld door de stormachtige wind. 

In augustus 2015 hebben medewerkers van de Bomenstichting nog levende takken van de stervende boom gehaald om deze tot stekken te laten opgroeien. Drie van deze stekken zijn in de zomer van 2018 in het Bultpark in Lelystad geplant. Eén van deze jongen bomen zal niet ver van de Klasema-boom herplant worden om de herinnering aan de oudste boom van Lelystad levend te houden.

Stadsdichter Anthonius de Knegt, pseudoniem voor Marcel Kersbergen, schreef ter gelegenheid van de 100e geboortedag van ir. Klasema op 12 mei 2012 onderstaand gedicht: