R.K. Noodkerk

R.K. Noodkerk
R.K. Noodkerk R.K. Noodkerk R.K. Noodkerk R.K. Noodkerk R.K. Noodkerk

Plaats: Ens

Locatie: Arnoldus van Bockholtstraat 1

Maker: A.E. Bleys

materiaal: hout, steen, beton

Jaar: 1948-1949


Beschrijving:

Het oudste bouwwerk van Ens staat aan de Arnoldus van Bockholtstraat. Het gebouw is als noodkerk gebruikt door de r.k. parochie. Het kerkgebouw is door architect A.E. Bleys uit Den Haag vormgegeven in de Ambachtelijke-traditionele bouwtrant, een stijlaanduiding voor traditionele architectuur van het platteland die geënt is op regionale tradities. De architectuur is ingetogen en pragmatisch, op nut en bruikbaarheid gericht. De kerk kent een ondergeschikte plaatsing op de zijbrink. De firma N.V. Panagro, die al voor de oorlog ervaring met houten-systeembouw had opgedaan, heeft de houten kerk gebouwd. Deken J. Scholtens uit Wolvega heeft het kerkgebouw op 23 februari 1949 ingewijd. 
 
Het op een rechthoekig grondplan van bruin gecarbolineerde, staande planken opgetrokken houten complex is gebouwd op een met grijze kalkstenen beklede betonnen onderbouw. De noodkerk staat onder een samengesteld dak dat gedekt is met rode dakpannen. De ingangspartij is verwerkt in een risaliet, een vooruitspringende gevelpartij die over de gehele hoogte doorloopt. Het woord is afkomstig van het Italiaans risalto wat uitbouw betekent. Hierachter een afgeknot schilddak met erop een opbouw onder een uitkragend zadeldak. Het schip van het kerkgebouw staat eveneens onder een uitkragend zadeldak. Op de nok bevindt zich een kleine, vierkante, open dakruiter met zadeldak en smeedijzeren kruis.

De parochie werd bediend door pastoor Koopmans van Kraggenburg. Per 25 april 1951 werd kapelaan F.A. Gilsing door de aartsbisschop van Utrecht, Johannes Kardinaal de Jong, benoemd tot bouwpastoor in Ens en belast met de stichting van een parochie in het dorp. Pastoor Gilsing was in 1911 in Didam geboren en in 1943 tot priester gewijd. Hierna werkte hij als kapelaan in Klazinaveen, Montvoort en in de parochie H. Vitus in Hilversum. Met de benoeming van een eigen pastoor was Ens een zelfstandige parochie geworden onder de titel van O.L.V. van Altijddurende Bijstand. In 1955 startte de bouw van de definitieve kerk die in 1956 in gebruik werd genomen. Vanaf die tijd was de houten noodkerk in principe overbodig. De school had echter noodlokalen nodig en zodoende werd door pastoor Gilsing een verzoek gedaan aan landdrost Ir. Arie Pieter Minderhoud om het noodgebouw nog enkele jaren te mogen gebruiken. Hierop werd geantwoord, dat dit nog wel tot 1958 mocht, maar “op 1 januari 1958 zal de noodkerk definitief moeten zijn afgebroken”. Vervolgens heeft de noodkerk onderdak geboden aan de bibliotheek en nu doet 't Gebouwtje, zoals het tegenwoordig genoemd wordt, dienst als multifunctionele gemeenschapsruimte. Bron: H. Ireneüsparochie.

't Gebouwtje is door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed als rijksmonument ingeschreven in het monumentenregister. Het voormalige kerkgebouw is van cultuurhistorisch belang vanwege de oorspronkelijke functie en als uitdrukking van een geestelijke ontwikkeling in de Noordoostpolder. Het heeft tevens historische waarde als het oudste nog bestaande kerkgebouw in de Noordoostpolder. Het gebouwtje heeft architectuurhistorische waarde vanwege het met het "tijdelijke" karakter samenhangende materiaalgebruik en vanwege de opvallende vormgeving. Tevens heeft het stedenbouwkundige en ensemblewaarde vanwege de situering en als essentieel onderdeel van een in cultuurhistorisch opzicht belangrijk kerkelijk ensemble en vanwege de visuele en functionele relatie met de ten oosten staande kerk de O.L.V. van de Altijddurende Bijstand. Als houten naoorlogs kerkgebouw heeft het bovendien grote zeldzaamheidswaarde. Lees hier een uitgebreide beschrijving van het rijksmonument.