Kerkcentrum Open Hof
 "Kerkcentrum Open Hof")
 "Kerkcentrum Open Hof")
 "Kerkcentrum Open Hof")
 "Kerkcentrum Open Hof")
 "Kerkcentrum Open Hof")
Plaats: Dronten
Locatie: Copernicuslaan 1
Architect: W. van de Kuilen
materiaal: baksteen
Jaar: 1963-1965
Beschrijving:
In december 1960 werd de eerste hervormde predikant, ds. A.J. Hoorn, bevestigd tot predikant voor buitengewone werkzaamheden met als opdracht de geestelijke verzorging van Oostelijk Flevoland. In 1963 werd een Centrale Hervormde Gemeente Oostelijk Flevoland gevormd met twee wijken: 'Dronten' en 'Lelystad, Swifterbant en Biddinghuizen'. Op 3 oktober 1963 werd de eerste paal geslagen voor de Hervormde Kerk in Dronten. Kerkcentrum Open Hof is ontworpen door architect W. van de Kuilen uit Amsterdam. De architect laat zien dat het traditionalisme geheel is losgelaten. Van de Kuilen was aanhanger van het Nieuwe Bouwen, waarin functionaliteit een belangrijke waarde was en de gebouwen geen versieringen hadden. De stijl van Van de Kuilen wordt gekenmerkt door kubistische vormen en platte daken. Het kerkcomplex werd op 25 november 1965 officieel in gebruik genomen.
De kerkzaal is de hoogste bouwmassa en kan worden omgebouwd tot schouwburg. In de zaal bevindt zich achter een schuifwand een podium. In de westgevel van de kerkzaal zijn lange ramen aangebracht. Zij lopen van de grond tot een derde van de hoogte van de muur. Vlak onder de dakrand zit een band van smalle ramen. Het kerkcentrum heeft platte daken, die met grind bedekt zijn. De gevels zijn opgetrokken van donkere Groninger steen. In de kerkzaal is het midden over de hele lengte van het dak verlaagd. In de vrijkomende hogere zijdelen van het dak zijn ramen aangebracht voor een betere lichtinval. In de kerkzaal is een verlaagde vloer gemaakt. Het liturgisch centrum is verhoogd. Op de aandachtswand achter het liturgisch centrum bevindt zich een betonreliëf. Achter de avondmaalstafel wordt dit reliëf onderbroken door een glasappliqué van Dora (Doortje) Tuynman (1926-1979), die in een abstract-expressionistische stijl werkte.
In de kerk staat een in 1964-1965 gebouwd Van Vulpen-orgel. Uit het overzicht van stukken uit het orgelarchief van Lambertus Erné blijkt dat de Orgelcommissie der Nederlands Hervormde Kerk in februari 1963 contact zocht met de Fa, Gebr. Van Vulpen uit Utrecht over de bouw van een kerkorgel voor de Open Hof. Op 25 juni meldde de Orgelcommissie aan het Generaal College van Toezicht der Nederlandse Hervormde Kerk dat het gebouw minder geschikt leek voor kerkmuziek. Op 8 augustus deelde de Orgelcommissie aan de bouwcommissie mee dat het orgel, gedwongen door de financiële situatie, te klein is. Op 29 augustus komt orgelbouwer Van Vulpen met een ander ontwerp dat gebaseerd is op het in 1961 door Van Vulpen gebouwd koororgel in de Eusebiuskerk te Arnhem. Volgens zeggen was dat orgel geïnspireerd op Scandinavische voorbeelden. Op 21 november verleende de Orgelcommissie der Nederlands Hervormde Kerk de definitieve opdracht aan orgelbouwer Van Vulpen. Namens de Orgelcommissie trad Lambertus Erné als adviseur op. Op 21 november gaf het architectenbureau aan niets in overleg met Erné te zien, gezien ervaringen uit het verleden. Van Vulpen aanvaardde op 21 januari 1964 de opdracht. Dat het niet goed gekomen was tussen architect Wouter van de Kuilen en Lambert Erné bleek op 25 november 1965 toen het orgel officëël in gebruik werd genomen. Niemand van de Orgelcommissie der Nederlands Hervormde Kerk was aanwezig, zij hadden bedankt voor de uitnodiging
Het orgel heeft 15 registers, verdeeld over twee manualen en pedaal. De tractuur, de overbrenging, is mechanisch. In het koororgel van de Eusebius kerk, dat als voorbeeld voor het orgel heeft gediend heeft, zit een horizontaal geplaatst zogenaamd chamade-werk (Trompet 8'). De trompet 8' in het orgel in de Open Hof is verticaal geplaatst. Bekijk hier de dispositie en foto's van het interieur en orgel.
Het kerkcentrum heeft een 30 meter hoge, vrijstaande kerktoren die bekroond wordt met een windwijzer. De losstaande kerktoren als herkenningspunt in de omgeving is veel voorkomend in kerkontwerpen na de oorlog. De toren heeft een vierkante grondvorm en is geheel gesloten, op een kleine opening voor de klok na. De luidklok werd in 1963 door Wolbert Jacob Koek gegoten in de vroegere klokkengieterij van Van Bergen in Midwolda (Gr.). Het opschrift luidt:
De klok wordt met vallende klepel geluid, wat wil zeggen dat de klepel tijdens het luiden op de onderrand van de klok valt. Om de grote kracht tijdens het luiden te beperken is de klok aan een krukas opgehangen, een luidas in de vorm van een omgekeerde letter U.
Op 20 m hoogte zat aan 4 zijden van de toren een vierkante wijzerplaat. Tijdens een storm begin maart 2018 raakte één van de wijzers los. Hierbij was het mechanisch deel van de klok beschadigd en kwam de tijd stil te staan. Eind maart werden de wijzers uit voorzorg van de torenklok verwijderd. Sinds maart 2020 is de aanblik van de toren veranderd. Het College van Kerkrentmeesters van de Protestantse Gemeente Dronten besloot om alle vier de vierkante wijzerplaten te vervangen door nieuwe ronde exemplaren. Ook het mechanisme van de klok is vernieuwd. De klus werd geklaard door Daelmans klokken en uurwerken uit het Brabantse Lierop. Dit bedrijf is gespecialiseerd in het restaureren van torenuurwerken. Tegelijkertijd kreeg ook de luidklok een onderhoudsbeurt. De toren van kerkcentrum Open Hof heeft een belangrijke stedenbouwkundige rol en is een gemeentelijk monument.
Het kerkgebouw heeft 57 jaar dienst gedaan als kerk, maar tegenwoordig houdt de Protestantse Gemeente haar kerkdiensten in De Ark. Het gebouw werd in 2022 te koop aangeboden. De verkoop verliep via een tender. Belangstellenden moesten bij een bod daarom ook een plan indienen over hoe zij de toekomst van het gebouw voor zich zagen. Het bestemmingsplan van het gebouw valt onder de noemer maatschappelijk. Er waren dertien geïnteresseerden in het kerkgebouw. OVT Ontwikkeling uit Emmeloord kwam als beste uit de bus. In de kerk komen appartementen verdeeld over twee verdiepingen, de hospice en het zalencentrum kunnen in het gebouw blijven. Het aangezicht vanaf De West blijft onveranderd, met de toren als gemeentelijk monument. Andere delen van het gebouw kunnen wel veranderen om de kerk te kunnen ombouwen tot appartementencomplex.
Architect
Architect Wouter van de Kuilen (1923-2003) is een aanhanger van het Nieuwe Bouwen. Verspringende wanden en de toepassing van rechthoeken en vierkanten zijn typerend voor deze stroming. Kenmerkend voor de ontwerpstijl van Van de Kuilen zijn in elkaar geschoven kubistische volumes voorzien van platte daken met forse dakrand. Van de Kuilen heeft veel hervormde kerken ontworpen, onder andere in Nagele (1960), het Open Hof in Dronten (1965) en de Voorhof in Emmen (1965).
Van de Kuilen maakte, na zijn studie aan de Academie van Bouwkunst in Amsterdam, van 1951 tot 1961 deel uit van een architectenbureau in de vorm van een maatschap, die in 1945 was opgericht door de architecten Christiaan H. Nielsen en Joop Spruit. Het werk van architectenbureau Nielsen, Spruit en Van de Kuilen bestond voornamelijk uit kerkbouw en woningbouwcomplexen. Interessant is dat hij samen met Nielsen en Spruit geen hervormde maar gereformeerde kerken ontwierp o.a in Amsterdam (1955), Bussum (1956), Heemstede (1957) en Leiden (1961) en de Gereformeerde Kerk vrijgemaakt, De Rank in Emmeloord (1959) en in Nagele (1961). Architectenbureau Nielsen, Spruit en Van de Kuilen was betrokken bij de uitvoering van het stedenbouwkundigplan van Hoorn-Noord. Het schoolgebouw van de voormalige ULO en de maisonette woningen aan de Liornestraat waren van de hand van Van de Kuilen.