Gereformeerde kerk

Plaats: Luttelgeest

Locatie: Lange Brink 2

Architect: A. Meijer, J.H. van der Zee

materiaal: Baksteen, dankpannen, hout, koper

Jaar: 1954

Beschrijving:

De gereformeerde kerk in Luttelgeest werd in 1954 gebouwd onder architectuur van A. Meijer en J.H. van der Zee. Op 10 februari 1954 vond de eerste steenlegging plaats door ds. Brouwer. Op de eenvoudige gedenksteen staat de tekst: "Deze steen is gelegd door de Deputanten voor geestelijke arbeid in het IJsselmeergebied. 10 februari 1954". De zaalkerk, die op 27 oktober 1954 in gebruik werd genomen, is gebouwd in de stijl van de Delftse School, maar heeft ook moderne elementen. Omdat hier sprake is van een vrij gelijkwaardige mix van traditionele en modernistische vormentaal wordt deze bouwstijl de shake-hands stijl genoemd. Het gebouw heeft een hoog, vrij steil oplopend zadeldak dat gedekt is met blauwe pannen. Hoog in de voorgevel zit een zeshoekig raam. De zeshoek herinnert ons aan de kruisiging op de zesde dag en het zesde uur. Onderin de voorgevel bevinden zich drie kleine vensters en helemaal links, op het inspringende gedeelte van de gevel, een fraai vormgegeven hoog rechthoekig raam. In de zijgevel zitten twee grote, naar voren springende ramen met een verticale geleding. De gevels van het kerkcomplex zijn opgetrokken van geelgrijze baksteen. De kerkzaal vormt een hoek met het aangebouwde verenigingsgebouw met twee vergaderzalen dat ook onder een zadeldak staat. In de oostelijke zijgevel bevindt zich het ingangsportaal met rechts een bescheiden vrijstaande open klokkentoren met een a-symmetrisch piramidedak. De met koper gedekte toren wordt bekroond met een windhaan. De kerk heeft 410 zitplaatsen. Het interieur is bijzonder uitgevoerd. Achter de kansel bevindt zich een ruim podium, dat gebruikt kan worden bij het geven van uitvoeringen. Tijdens de kerkdiensten is het door een gordijn afgesloten. De Gereformeerde Kerk van Luttelgeest was de eerste permanente gereformeerde kerk die in de Noordoostpolder in gebruik werd genomen. Het elektro-pneumatisch membraanladen-orgel is in 1956 gebouwd door orgelbouwer Fonteijn & Gaal uit Weert. Het Hilversumse archtitectenbureau A. Meijer en J.H. van der Zee ontwierp ook de gereformeerde kerk in Rutten. Bron: Kerkopbouw en kerkbouw in de IJsselmeerpolders. 

In 1991 gingen de hervormde en de gereformeerde kerk in Luttelgeest Samen-op-Weg. Daardoor raakte één kerk overcompleet. Tot februari 1993 werd de ene zondag een dienst gehouden in de hervormde kerk, de week daarop was dan de gereformeerde kerk aan de beurt. In februari 1993 bood de Samen-op-Weg-gemeente in Luttelgeest in advertenties in regionale- en landelijke kranten twee kerken te koop aan. Slechts één kerk wilde men van de hand doen. De gereformeerde kerk werd verkocht. Op 17 juli 1996 werd de laatste dienst gehouden. Het pand is in 1998 verbouwd tot galerie en woonhuis. Het orgel bleef in de kerk achter. In 2005 ging het gebouw opnieuw in de verkoop. De vraagprijs was € 649.000,-.

Het voormalig kerkgebouw stond in 2019 weer te koop voor € 495.000,-. In april 2021 is de voormalige gereformeerde kerk met pastorie en achterliggende bouwkavels gekocht door Jaap Oost en Fokke de Heus van ODH Vastgoedontwikkeling BV uit Urk. Oorspronkelijke was het idee om 4 appartementen en 3 penthouses in de voormalige kerk te bouwen. Dit plan is in de loop der tijd aangepast omdat vraag en aanbod niet in balans waren. Na 2 jaar intensief samenwerken met de gemeente Noordoostpolder en Dorpsbelang Luttelgeest was er in 2023 een plan ontwikkeld waarbij het uitgangspunt was om de kerk zoveel mogelijk intact te houden aan de buitenzijde en de binnenzijde te verbouwen tot 8 appartementen. Op de kavel aan de Tulpenlaan verrijzen 2 woningen. Het ontwerp is gemaakt door H2W architecten uit Urk. Zij hadden de opdracht mee gekregen om een mix van appartementen en woningen te ontwikkelen, zoveel mogelijk voor de lokale bevolking, zowel starters/doorstromers als senioren. De bouw wordt gerealiseerd door Waddenbouw Kleinbouw BV en gaat in juni 2024 van start. De pastorie wordt gesloopt omdat deze in te slechte staat is. De appartementen komen op de begane grond en op drie verdiepingen. Het zijn één-, twee- en driekamerwoningen. De appartementen op de begane grond krijgen een tuin, op de eerste verdieping komen balkons en op de tweede en derde etage worden loggia's in het dak gebouwd, buitenplekken op hoogte die in de gevel of in het dak gebouwd zijn. Meerdere originele details blijven behouden. Zo zijn de kenmerkende ramen in de voorgevel van het voormalige kerkgebouw in het plan opgenomen. De vroegere ingang krijgt een tweede leven als kozijn. Daarnaast krijgt de voormalige kerktoren, de luidklok en de windhaan een opknapbeurt. Het nieuwe wooncomplex gaat 'Brink State' heten. De naam is ontleend aan de straat waarin het gebouw staat, de Lange Brink. Bronnen: Omroep Flevoland; luttelgeest,nl

De Samen-op-Weg gemeente ging in 2009 op in de Protestantse Kerk in Nederland. 

Architect

Architect Jan H. van der Zee (1920-1996) uit Bussum ontwierp samen met architect A. Meijer gereformeerde kerken in Luttelgeest (1954), Amsterdam (1955-1957), Rutten (1956-1957), Huizen (1958) en Haarlem (1960) in een functionele, moderne stijl. De Chr. H.B.S. in Amsterdam (1960) is ook een ontwerp van het architectenduo. In Voorburg (1958), Haarlem (1960), Leidschendam (1962-1963) en Apeldoorn (1964-1964) staan uitgesproken modernistische kerken van de hand van Van der Zee. De kerken in Leidschendam en Apeldoorn zijn voorbeelden van architecture parlante, architectuur waarvan de vorm van het gebouw overeenkomt met de functie. Zette Van der Zee de Kruisheuvelkerk in Leidschendam op als een gebouw dat 'de beschuttende hand Gods' voorstelt, met een gebogen dak en een kerkzaal die de vingers verbeeldt, zo voerde hij de Tabernakelkerk in Apeldoorn uit als een via een hoge trap bereikbare immense tent die verwijst naar de tabernakel uit het Oude Testament.

Naast kerken ontwierp Jan van der Zee ook bejaardencentra in Amsterdam-West en Heemstede, een overslagbedrijf in de Amsterdamse Westhaven en drie kleuterscholen in Amsterdam. In 1961 ontwierp hij voor de NTS de eerste televisiestudio van Nederland. Tussen 1969 en 1972 werd op het Mediapark in Hilversum het Decorcentrum naar een ontwerp van Van der Zee gebouwd en in 1971 de KPN toren.